Estoński CIT – Czym jest i komu się opłaca?

Estoński CIT, czyli ryczałt od dochodów spółek, to forma opodatkowania, która w Polsce funkcjonuje od 2021 roku. Jest to system, który odchodzi od tradycyjnego sposobu rozliczania podatku dochodowego. Jego główną cechą jest brak obowiązku bieżącego płacenia podatku – CIT jest należny dopiero w momencie wypłaty zysku do wspólników, a nie w chwili jego osiągnięcia.

System ten funkcjonuje w Estonii od 2000 roku i stał się jednym z kluczowych elementów rozwoju tamtejszej gospodarki. Polska, inspirowana tym rozwiązaniem, wprowadziła podobny model, jednak początkowo wiązał się on z licznymi ograniczeniami. Wraz z nowelizacjami, szczególnie w 2022 i 2023 roku, zasady estońskiego CIT-u zostały uproszczone i dostosowane do większej liczby przedsiębiorców.

1. Czym jest estoński CIT?

Estoński CIT to system, w którym moment powstania obowiązku podatkowego jest przesunięty na moment wypłaty dywidendy lub innych świadczeń na rzecz właścicieli spółki. Oznacza to, że jeśli spółka reinwestuje zyski w swoją działalność, nie płaci podatku dochodowego.

Główne założenia estońskiego CIT-u:

✔ Podatek płacony tylko przy wypłacie zysku – spółka nie musi odprowadzać CIT-u, jeśli reinwestuje środki.
✔ Brak obowiązku prowadzenia rachunkowości podatkowej – firmy mogą prowadzić księgi wyłącznie według standardowych zasad rachunkowości.
✔ Brak obowiązku sporządzania deklaracji CIT – podatek jest rozliczany dopiero przy wypłacie zysku.
✔ Niższe efektywne opodatkowanie – dla małych firm podatek wynosi 10%, a dla większych 20%, co jest korzystniejsze niż standardowy CIT.

Estoński CIT skierowany jest głównie do firm, które planują rozwój i chcą optymalizować przepływy finansowe bez konieczności płacenia bieżących zaliczek na podatek.

Aktualne zmiany w estońskim CIT od 2025 roku

Nowelizacje estońskiego CIT-u od 2025 roku nadal utrzymują korzystne warunki, które zostały wprowadzone wcześniej. W szczególności:

Zniesiono limit przychodów – od 2022 roku każda spółka może korzystać z estońskiego CIT-u, niezależnie od wielkości przychodów.
Brak obowiązku ponoszenia określonych nakładów inwestycyjnych – wcześniej firmy musiały przeznaczać środki na inwestycje, teraz ten wymóg został zniesiony.
Rozszerzono katalog podmiotów uprawnionych do estońskiego CIT-u – poza spółkami z o.o. i spółkami akcyjnymi, estoński CIT mogą stosować również spółki komandytowe i komandytowo-akcyjne.
Obniżono stawki podatkowe – wprowadzono niższą stawkę 10% dla małych firm oraz 20% dla dużych podatników (zamiast 15% i 25%).

📢 Uwaga! Estoński CIT jest dostępny tylko dla firm, które nie posiadają powiązań kapitałowych z innymi podmiotami oraz spełniają określone warunki dotyczące struktury właścicielskiej.

2. Dla kogo jest estoński CIT?

Od 2022 roku estoński CIT został znacznie rozszerzony i obecnie jest dostępny dla większej liczby podatników. Aby skorzystać z tej formy opodatkowania, firma musi spełnić określone kryteria dotyczące formy prawnej, struktury właścicielskiej oraz charakteru uzyskiwanych przychodów.

Formy prawne uprawnione do estońskiego CIT w 2025 roku:

✔ Spółka akcyjna
✔ Spółka z o.o.
✔ Spółka komandytowa
✔ Spółka komandytowo-akcyjna

📢 Uwaga! Estoński CIT nie jest dostępny dla jednoosobowych działalności gospodarczych (JDG) ani dla spółek cywilnych.

Przychody, które nie mogą przekroczyć 50% wszystkich przychodów spółki:

Aby skorzystać z estońskiego CIT-u, co najmniej 50% przychodów spółki musi pochodzić z działalności operacyjnej. Oznacza to, że poniższe źródła dochodów nie mogą przekroczyć połowy łącznych przychodów firmy:

• Wierzytelności
• Pożyczki
• Odsetki
• Opłaty leasingowe
• Poręczenia i gwarancje
• Prawa autorskie i własność intelektualna
• Transakcje z podmiotami powiązanymi
• Zbycie instrumentów finansowych
• Prawa własności przemysłowej

Spółki, które generują znaczne przychody pasywne (np. z odsetek, licencji czy transakcji kapitałowych), nie kwalifikują się do estońskiego CIT-u.

Warunek zatrudnienia – minimum 3 pracowników

Firmy, które chcą korzystać z estońskiego CIT-u, muszą zatrudniać co najmniej 3 pracowników na umowę o pracę lub inne umowy cywilnoprawne, z odprowadzonymi zaliczkami na PIT i składkami ZUS.

🔹 Minimalne wynagrodzenie: Suma wynagrodzeń musi wynosić co najmniej trzykrotność przeciętnego wynagrodzenia krajowego (według GUS).

🔹 Wyjątek dla małych firm: Nowe firmy oraz podmioty zatrudniające mniej niż 3 osoby mają 2 lata na osiągnięcie wymaganego poziomu zatrudnienia.

Brak pracowników? Jeśli spółka działa bez zatrudnienia (np. jednoosobowa działalność prowadzona w formie spółki), nie kwalifikuje się do estońskiego CIT-u.

Kto NIE może korzystać z estońskiego CIT-u?

Z ryczałtu od dochodów spółek wyłączone są podmioty, które:
❌ Posiadają udziały w innych spółkach (np. holdingi).
❌ Mają wspólników niebędących osobami fizycznymi (np. spółki z udziałem funduszy inwestycyjnych).
❌ Są instytucjami finansowymi, firmami windykacyjnymi lub fundacjami.
❌ Generują ponad 50% przychodów z działalności pasywnej (np. licencji, odsetek).
❌ Mają siedzibę poza Polską lub nie są polskimi rezydentami podatkowymi.

📢 Uwaga! Firmy prowadzące działalność w formie JDG lub spółki cywilnej również nie mogą skorzystać z estońskiego CIT-u.

Jak zgłosić estoński CIT?

Podatnik, który chce skorzystać z estońskiego CIT-u, musi zgłosić wybór tej formy opodatkowania do właściwego Naczelnika Urzędu Skarbowego.

Termin zgłoszenia:
✔ Do końca pierwszego miesiąca roku podatkowego – jeśli firma rozpoczyna opodatkowanie estońskim CIT-em od nowego roku.
✔ W trakcie roku podatkowego – wymaga zamknięcia ksiąg rachunkowych i sporządzenia sprawozdania finansowego.

Estoński CIT obowiązuje przez 4 lata

🔹 Po dokonaniu wyboru estońskiego CIT-u firma musi pozostać w tym systemie przez co najmniej 4 lata.
🔹 Jeśli firma nie zrezygnuje po 4 latach, system przedłuża się automatycznie na kolejne 4 lata.
🔹 Jeżeli firma korzysta z estońskiego CIT-u przez minimum 4 lata, nie musi płacić podatku od tzw. różnic przejściowych.

3. Estoński CIT — co podlega opodatkowaniu?

Zgodnie z art. 28m ustawy o CIT, opodatkowaniu estońskim CIT-em podlega dochód, który odpowiada:

Zyskowi netto wypracowanemu w okresie stosowania estońskiego CIT-u, w części, w jakiej:
✔ został przeznaczony do wypłaty wspólnikom (dywidenda),
✔ pokrywa straty z okresu sprzed objęcia estońskim CIT-em.

Ukrytym zyskom, czyli świadczeniom wypłacanym przez spółkę na rzecz wspólników, które mogą prowadzić do unikania opodatkowania. Są to m.in.:
✔ pożyczki (kredyty) udzielone wspólnikom lub podmiotom powiązanym,
✔ odsetki, prowizje i wynagrodzenia od pożyczek udzielonych przez wspólników spółce,
✔ nadmierne wynagrodzenia wspólników lub osób powiązanych,
✔ wydatki na prywatne cele wspólników, które nie mają związku z działalnością gospodarczą spółki.

Wydatkom niezwiązanym z działalnością gospodarczą, np.
✔ koszty luksusowych dóbr dla wspólników (np. auta premium wykorzystywane prywatnie),
✔ inne wydatki niemające uzasadnienia w działalności gospodarczej spółki.

Zmianom wartości składników majątku, w przypadku:
✔ wniesienia aportu do innej spółki,
✔ łączenia, podziału lub przekształcenia spółek,
✔ sprzedaży składników majątku po zaniżonej wartości.

Dochód z tytułu zysku netto, gdy spółka rezygnuje z estońskiego CIT-u lub traci do niego prawo.

📢 Ważne! Opodatkowaniu estońskim CIT-em nie podlegają zyski reinwestowane w działalność spółki. Podatek jest naliczany dopiero w momencie wypłaty dywidendy lub wystąpienia innych opodatkowanych zdarzeń.

4. Kto może a kto nie korzystać z estońskiego CITu?

Estoński CIT jest dostępny dla:
✔ spółek z o.o.,
✔ spółek akcyjnych,
✔ spółek komandytowych,
✔ spółek komandytowo-akcyjnych.

Podatnik chcący skorzystać z estońskiego CIT-u musi spełnić określone warunki, m.in.:
✔ Posiadać wspólników będących osobami fizycznymi (brak możliwości posiadania udziałów w innych spółkach).
✔ Nie osiągać więcej niż 50% przychodów z działalności pasywnej (np. odsetek, licencji, instrumentów finansowych).
✔ Zatrudniać co najmniej 3 pracowników na umowę o pracę lub inne umowy, przy czym ich wynagrodzenie musi wynosić co najmniej trzykrotność przeciętnego wynagrodzenia krajowego.

Kto NIE może korzystać z estońskiego CIT-u?

Firmy wykluczone z estońskiego CIT-u:
❌ Banki, instytucje finansowe, firmy pożyczkowe.
❌ Spółki działające w specjalnych strefach ekonomicznych (SSE).
❌ Firmy w stanie upadłości lub likwidacji.
❌ Przedsiębiorstwa utworzone w wyniku połączenia, podziału lub wydzielenia innego podmiotu.

Podatnik straci prawo do estońskiego CIT-u, jeśli:
🔹 Dobrowolnie złoży informację o rezygnacji.
🔹 Przestanie spełniać wymagane warunki (np. nie zatrudni wymaganej liczby pracowników).
🔹 Nie prowadzi ksiąg rachunkowych lub prowadzi je w sposób uniemożliwiający ustalenie wyniku finansowego netto.
🔹 Przejmie inną spółkę w drodze łączenia, podziału lub aportu (wkładu niepieniężnego).

Powrót do estońskiego CIT-u po utracie prawa
Jeśli podatnik utraci prawo do estońskiego CIT-u, może ponownie z niego skorzystać dopiero po upływie 36 miesięcy od końca roku podatkowego, w którym utracił prawo do tej formy opodatkowania.

Estoński CIT – wady i zalety

Zalety estońskiego CIT-u:
✔ Brak podatku do momentu wypłaty dywidendy – większy kapitał na rozwój firmy.
✔ Brak obowiązku sporządzania deklaracji CIT.
✔ Brak konieczności optymalizacji podatkowej – proste rozliczenia.
✔ Stawki podatkowe niższe niż standardowy CIT (10% lub 20%).

Wady estońskiego CIT-u:
❌ Brak możliwości korzystania z ulg podatkowych (np. ulgi B+R, IP BOX, Polska Strefa Inwestycji).
❌ Trudności w określeniu „ukrytych zysków” (np. wynagrodzeń dla wspólników).
❌ Problemy księgowe przy przejściu na estoński CIT.
❌ Obowiązek zatrudniania minimum 3 pracowników.

5. Estoński CIT – ile wynosi?

Estoński CIT płacony jest w momencie wypłaty zysku i różni się od standardowego podatku CIT. Oznacza to, że dopóki zysk pozostaje w firmie i jest reinwestowany, spółka nie płaci podatku.

W 2025 roku stawki w estońskim CIT wynoszą:

🔹 10% podstawy opodatkowania – dla małych podatników (status małego podatnika w 2025 r. przysługuje firmom, których przychody nie przekroczyły 2 000 000 euro rocznie).
🔹 20% podstawy opodatkowania – dla dużych podatników (przychody powyżej 2 000 000 euro).

Dla porównania, tradycyjny CIT wynosi:
✔ 9% CIT – dla małych podatników.
✔ 19% CIT – dla dużych podatników.

Opodatkowanie dywidend w estońskim CIT

Wypłacona dywidenda w estońskim CIT podlega dodatkowo podatkowi PIT, jednak istnieje możliwość częściowego odliczenia zapłaconego CIT od PIT.

Podatek od dywidendy w estońskim CIT:
✔ 10% PIT – dla małych podatników (przy odliczeniu 90% CIT).
✔ 5% PIT – dla dużych podatników (przy odliczeniu 70% CIT).

Podatek od dywidendy w tradycyjnym CIT:
✔ 19% PIT – niezależnie od wielkości podatnika.

Zasady opodatkowania estońskim CIT zgodnie z art. 28n ustawy o CIT:
Estoński CIT obejmuje dochód z:
✔ Podzielonego zysku przeznaczonego na dywidendę.
✔ Zysku przeznaczonego na pokrycie strat.
✔ Ukrytych zysków (np. świadczeń na rzecz wspólników).
✔ Wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą.
✔ Zmian wartości składników majątku (np. przy łączeniu spółek).
✔ Nieujawnionych operacji gospodarczych (np. nieraportowanych przychodów).

Przykłady obliczeń podatku w estońskim CIT i tradycyjnym CIT

Estoński CIT – mały podatnik:
✔ Zysk netto: 1 000 000 zł
✔ Wypłacona dywidenda: 1 000 000 zł
✔ Podatek estoński CIT: 100 000 zł (1 000 000 zł × 10%)
✔ Podatek estoński PIT: 100 000 zł (1 000 000 zł × 10%)
✔ Łączny podatek: 200 000 zł

Estoński CIT – duży podatnik:
✔ Zysk netto: 1 000 000 zł
✔ Wypłacona dywidenda: 1 000 000 zł
✔ Podatek estoński CIT: 200 000 zł (1 000 000 zł × 20%)
✔ Podatek estoński PIT: 50 000 zł (1 000 000 zł × 5%)
✔ Łączny podatek: 250 000 zł

Tradycyjny CIT – mały podatnik:
✔ Zysk netto: 1 000 000 zł
✔ Podatek CIT: 90 000 zł (1 000 000 zł × 9%)
✔ Pozostały zysk do wypłaty: 910 000 zł
✔ Podatek od dywidendy (PIT 19%): 172 900 zł (910 000 zł × 19%)
✔ Łączny podatek: 262 900 zł

Tradycyjny CIT – duży podatnik:
✔ Zysk netto: 1 000 000 zł
✔ Podatek CIT: 190 000 zł (1 000 000 zł × 19%)
✔ Pozostały zysk do wypłaty: 810 000 zł
✔ Podatek od dywidendy (PIT 19%): 153 900 zł (810 000 zł × 19%)
✔ Łączny podatek: 343 900 zł

Podsumowując – estoński CIT może być bardziej opłacalny niż tradycyjny CIT, szczególnie dla firm planujących reinwestowanie zysków, ponieważ podatek płaci się dopiero przy wypłacie dywidendy.

6. Kiedy należy rozliczyć i zapłacić estoński CIT?

Podatnik korzystający z estońskiego CIT-u musi do końca trzeciego miesiąca roku podatkowego złożyć deklarację o wysokości dochodu osiągniętego za poprzedni rok podatkowy. Deklarację CIT-8E składa się wyłącznie elektronicznie.

Terminy płatności estońskiego CIT-u zależą od rodzaju dochodu podlegającego opodatkowaniu:

🔹 Podzielony zysk i zysk przeznaczony na pokrycie strat – podatek należy uiścić do 20. dnia siódmego miesiąca roku podatkowego.
🔹 Rozdysponowany dochód (np. wypłacona dywidenda) – podatek należy zapłacić do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu wypłaty dochodu lub jego rozdysponowania w innej formie.
🔹 Zmiana wartości składników majątku (np. przejęcie, przekształcenie, wkład niepieniężny) – podatek należy uiścić do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu zdarzenia.
🔹 Nieujawnione operacje gospodarcze – podatek należy rozliczyć do końca trzeciego miesiąca roku podatkowego następującego po roku, w którym przychody lub koszty powinny zostać zarachowane.
🔹 Ukryte zyski i wydatki niezwiązane z działalnością – podatek należy zapłacić do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano wypłaty, wydatku lub świadczenia.

📢 Ważne! Przedsiębiorcy, którzy zdecydują się na estoński CIT, muszą przestrzegać terminów i prawidłowo prowadzić księgi rachunkowe, ponieważ nieprawidłowości mogą skutkować utratą prawa do tej formy opodatkowania.

7. Opodatkowanie dywidend w ryczałcie estońskim?

Wspólnicy i udziałowcy spółek objętych estońskim CIT-em płacą podatek od dywidendy w zależności od wielkości podatnika.

Dla małych podatników:
✔ Podatek od dywidendy podlega pomniejszeniu o 90% podatku CIT należnego spółki przypadającego na udział wspólnika.

Dla dużych podatników:
✔ Podatek od dywidendy podlega pomniejszeniu o 70% podatku CIT należnego spółki przypadającego na udział wspólnika.

Przykład wyliczenia podatku od dywidendy w estońskim CIT (mały podatnik):

✔ Dwóch wspólników posiada po 50% udziałów w spółce z o.o.
✔ Spółka wypłaca dywidendę w wysokości 200 000 zł.

Podatek CIT spółki:
✔ 10% CIT: 20 000 zł (200 000 zł × 10%)

Dywidenda do podziału między wspólników:
✔ 180 000 zł (200 000 zł – 20 000 zł)
✔ Każdy wspólnik otrzymuje: 90 000 zł

Podatek od dywidendy dla każdego wspólnika:
✔ 90 000 zł × 19% PIT = 17 100 zł
✔ Pomniejszenie o 90% CIT przypadającego na wspólnika: 9 000 zł
✔ Podatek od dywidendy po odliczeniu: 8 100 zł

Łączny podatek zapłacony przez spółkę i wspólników:
✔ CIT: 20 000 zł
✔ PIT (2 × 8 100 zł) = 16 200 zł
✔ Łączna kwota podatku: 36 200 zł

Dla porównania, w tradycyjnym CIT łączny podatek od tej samej dywidendy wyniósłby 58 000 zł!

Estoński CIT w 2025 roku jest szczególnie opłacalny dla firm, które planują reinwestować zyski i chcą opóźnić moment zapłaty podatku.