Zasady ogólne, czyli skala podatkowa [Formy opodatkowania 1/4]

Każdy przedsiębiorca musi opłacać podatek dochodowy. Jego wysokość oblicza się od dochodu lub przychodu firmy, a ma na to wpływ forma opodatkowania. Jedną z nich jest skala podatkowa (zasady ogólne). Jest to domyślna i najczęściej wybierana forma opodatkowania. Jeżeli podczas rejestracji działalności przedsiębiorca nie wskaże, według której formy opodatkowania działalności chce się rozliczać, to Urząd Skarbowy automatycznie przypisze mu zasady ogólne. Skala podatkowa daje możliwość korzystania z ulg podatkowych oraz wspólnego rozliczenia z małżonkiem, co czyni ją korzystną dla niektórych podatników.

Stawki podatkowe na skali podatkowej.

Skala podatkowa posiada dwie stawki podatkowe:

• 12% – dla dochodów do 120 000 zł rocznie
• 32% – dla dochodów powyżej 120 000 zł rocznie

Kwota zmniejszająca podatek w 2025 roku

Kwota zmniejszająca podatek (czyli kwota wolna od podatku) wynosi 3 600 zł rocznie, co oznacza:

✅ 300 zł miesięcznie odliczane automatycznie od zaliczek na podatek dochodowy
✅ Dla osób zarabiających poniżej 30 000 zł rocznie – całkowite zwolnienie z podatku dochodowego

Kwota ta jest uwzględniana w rocznym zeznaniu podatkowym i pozwala na zmniejszenie zobowiązań podatkowych przedsiębiorców.

Co można odliczyć od podatku i dochodu w działalności gospodarczej?

✅ Koszty uzyskania przychodu – m.in. wydatki na materiały biurowe, leasing samochodu, szkolenia
✅ Ulgi podatkowe – np. ulga na dziecko, ulga dla klasy średniej, IP BOX
✅ Składki ZUS – część składek można odliczyć od dochodu

Jak obliczyć wysokość podatku w skali podatkowej?

Proces obliczania podatku PIT składa się z kilku etapów. Zazwyczaj będzie to robił księgowy lub system do rozliczania zeznań podatkowych, jednak warto wiedzieć, jak jest on obliczany i jakie kroki można podjąć, aby go obniżyć.

1. Obliczenie dochodu:

Dochód = Przychód z działalności gospodarczej – Koszty uzyskania przychodu

2. Obliczenie całkowitego dochodu rocznego: Przedsiębiorca sumuje dochody z działalności gospodarczej oraz z innych źródeł (np. umowa o pracę, umowa zlecenie, umowa o dzieło).

3. Obliczenie podstawy do opodatkowania:

Podstawa opodatkowania = Całkowity dochód roczny – Opłacone składki na ZUS – Ulgi od dochodu

4. Obliczenie należnego podatku:

• Jeśli dochód nie przekracza 120 000 zł, stosuje się stawkę 12%
• Jeśli dochód przekracza 120 000 zł, stosuje się stawkę 32% dla nadwyżki

Podatek należny = (Podstawa do opodatkowania * Stawka podatkowa) – Kwota zmniejszająca podatek (3 600 zł rocznie)

5. Obliczenie ostatecznej kwoty podatku:
Ostateczny podatek = Podatek należny – Składki NFZ – Pozostałe ulgi podatkowe

💡 Przykład:
Przedsiębiorca osiągnął dochód roczny 100 000 zł i odliczył 10 000 zł składek na ZUS oraz 5 000 zł kosztów uzyskania przychodu.
➡️ Podstawa opodatkowania = 100 000 zł – 10 000 zł – 5 000 zł = 85 000 zł
➡️ Podatek należny = 85 000 zł × 12% = 10 200 zł – 3 600 zł (kwota zmniejszająca podatek) = 6 600 zł
➡️ Ostateczny podatek do zapłaty = 6 600 zł – składki NFZ – inne ulgi

Zgłoszenie i zmiana formy opodatkowania skali podatkowej.

• Pierwszy wybór formy opodatkowania
  Formę opodatkowania wybiera się podczas rejestracji działalności gospodarczej w CEIDG, zaznaczając odpowiednie pole w formularzu CEIDG-1 (pole 18).
• Zmiana formy opodatkowania
  Jeśli przedsiębiorca chce przejść np. z ryczałtu na zasady ogólne, musi złożyć oświadczenie do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym osiągnął pierwszy przychód w roku podatkowym.
• Brak zmian
  Jeśli przedsiębiorca w nowym roku chce kontynuować dotychczasową formę opodatkowania, nie musi składać żadnych dodatkowych oświadczeń.

Obowiązki podatnika rozliczającego się za pomocą skali podatkowej.

• Prowadzenie Księgi Przychodów i Rozchodów (KPiR) – przedsiębiorca musi ewidencjonować wszystkie przychody i koszty działalności.
• Obowiązek sporządzenia spisu z natury na koniec roku podatkowego – obejmuje wykaz towarów handlowych, materiałów oraz surowców.
• Odprowadzanie zaliczek na podatek dochodowy – miesięcznie lub kwartalnie, w zależności od wybranej metody rozliczeń.
• Rozliczenie roczne (PIT-36) – należy złożyć do 30 kwietnia kolejnego roku podatkowego.

Do kiedy rozliczyć podatek dochodowy za pomocą skali podatkowej?

Podatnicy mogą rozliczać podatek dochodowy miesięcznie lub kwartalnie. Jednak z zaliczek kwartalnych mogą korzystać wyłącznie mali podatnicy oraz przedsiębiorcy rozpoczynający działalność.

Mały podatnik – to przedsiębiorca, u którego wartość przychodu nie przekroczyła w poprzednim roku 2,5 mln euro (według przelicznika na 2025 rok to około 11,5 mln zł).

🟢 Terminy opłacania zaliczek na podatek:
✔ Miesięczne rozliczenie: zaliczka na podatek za maj musi być opłacona do 20 czerwca.
✔ Kwartalne rozliczenie: zaliczkę za I kwartał (styczeń-marzec) trzeba opłacić do 20 kwietnia.

📌 Roczne rozliczenie podatkowe (PIT-36) należy złożyć do 30 kwietnia 2026 roku za dochody uzyskane w 2025 roku.

Wady i zalety skali podatkowej (zasad ogólnych).

Kto powinien wybrać podatek na zasadach ogólnych?

✅ Zalety skali podatkowej:

✔ Możliwość skorzystania z wielu ulg podatkowych, np. ulga na dziecko, ulga rehabilitacyjna.
✔ Możliwość wspólnego rozliczenia z małżonkiem lub jako samotny rodzic, co może obniżyć podatek.
✔ Kwota wolna od podatku wynosząca 30 000 zł – oznacza to, że osoby z dochodem do tej kwoty nie zapłacą podatku PIT.
✔ Niska stawka podatkowa (12%) dla dochodów do 120 000 zł rocznie.
✔ Możliwość pomniejszenia przychodu o koszty uzyskania przychodu, co zmniejsza podstawę opodatkowania.
✔ Rozliczenie wszystkich dochodów opodatkowanych skalą podatkową na jednym zeznaniu rocznym.

❌ Wady skali podatkowej:

🔴 Obowiązek prowadzenia Księgi Przychodów i Rozchodów (KPiR).
🔴 Po przekroczeniu dochodu 120 000 zł, nadwyżka jest opodatkowana wyższą stawką 32%.
🔴 Konieczność prowadzenia ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.
🔴 Obowiązek przeprowadzania spisu z natury na koniec roku podatkowego.
🔴 Konieczność składania deklaracji oraz zeznań podatkowych.

Kto powinien wybrać podatek na zasadach ogólnych?

💡 Skala podatkowa będzie korzystna dla przedsiębiorców, jeśli:

✔ Ich dochód miesięczny nie przekracza 10 000 zł, czyli 120 000 zł rocznie, ponieważ pozostaną w pierwszym progu podatkowym (12%).
✔ Posiadają wysokie koszty uzyskania przychodu, które mogą obniżyć podstawę opodatkowania.
✔ Przysługują im ulgi podatkowe, które dodatkowo zmniejszą zobowiązania wobec urzędu skarbowego.
✔ Chcą skorzystać z kredytu podatkowego, czyli czasowego odroczenia zaliczek na podatek.
✔ Planują rozliczenie wspólne z małżonkiem, co może być opłacalne w przypadku nierównych dochodów.
✔ Osiągają dochód roczny poniżej 30 000 zł, co pozwoli skorzystać z kwoty wolnej od podatku i uniknąć płacenia PIT.