Polski Ład – najważniejsze zmiany w podatkach i w prawie

Ustawodawca w ciągu ostatnich miesięcy wprowadził wiele zmian modyfikujących lub uprawniających przepisy w ramach Polskiego Ładu. Pierwotna wersja nie odniosła zamierzonego sukcesu. Kolejna miała ten stan poprawić. Co to jest Polski Ład? Jakie zmiany nastąpiły w poszczególnych wersjach? Co nas czeka w 2023 roku? Na te ważne pytania odpowiemy w poniższym artykule.

1. Polski Ład. Co to jest?

Polski Ład to nic innego jak kompleksowy plan odbudowy polskiej gospodarki po pandemii COVID-19. Plan ukierunkowano na walkę z nierównościami społecznymi i stworzenie lepszych warunków do życia polskich obywateli. Na Polski Ład składają się liczne projekty dotyczące m.in. obniżenia podatków, budownictwa mieszkaniowego, zdrowia czy emerytur.

2. Najważniejsze fundamenty Polskiego Ładu

Jak podaje Ministerstwo Finansów w broszurach informacyjnych z 2021 roku, program opiera się na 5 fundamentach:

1. Niższe podatki:

Nowe przepisy mają znacząco obniżyć podatki. Zakładają one niemal dziesięciokrotne zwiększenie kwoty wolnej od podatku PIT dla pracujących Polaków. Tym samym zwiększy zarobki pracowników i emerytów. Ponadto zakłada podniesienie II progu podatkowego w PIT i wprowadzenie ulgi dla klasy średniej.

2. Poprawa zdrowia:

Ustawodawca w obszarze zdrowia planuje zwiększenie nakładów na służbę zdrowia do 7 proc. PKB w ciągu 6 lat. Zobowiązuje się również do utworzenia m.in.:

• Funduszu Modernizacji i Poprawy Efektywności Szpitalnictwa w celu zapewnienia placówkom medycznym środków na inwestycję infrastrukturalną,
• Funduszu Medycznego do dodatkowego finansowania onkologii, a także prowadzenia badań nad nowymi terapiami,
• Centrum Obsługi Pacjenta umożliwiającego zapisywanie do lekarzy przez internet lub poprzez infolinię.

Dodatkowe środki mają posłużyć do wprowadzenia cyfryzacji usług medycznych, zwiększenia wynagrodzeń kadr medycznych czy rozwiązania limitów wizyt do specjalistów.

3. Zwiększenie dostępności mieszkań:

Projekt własne cztery kąty ma gwarantować do 100 tys. zł wkładu własnego dla kredytobiorców. Wysokość finansowaniu jest wyższa dla rodzin wielodzietnych.

4. Podwyższenie emerytury:

Podwyższenie kwoty wolnej od PIT dla emerytów będzie oznaczać brak obowiązku odliczenia podatku dochodowego do 2500 zł miesięcznie. Dzięki temu program pozwoli na zwiększenie emerytury o kwotę podatku.

5. Zwiększenie miejsc pracy:

Polski Ład zakłada projekt wygenerowania ponad 500 tys. nowych miejsc pracy. Środki z tego tytułu będą przeznaczane na obszary inwestycyjne takie jak: domknięcie sieci dróg ekspresowych czy podnoszące jakość życia obywateli.

3. Polski Ład 1.0 – założenia. Co z niego zostało?

Z dniem 1 stycznia 2022 r. weszły w życie przepisy Polskiego Ładu 1.0. Niewątpliwie do pozytywnych zmian, jakie nastąpiły w tym zakresie, można zaliczyć:

• wyższą kwotę wolną od podatku – 30 tys. zł,
• zwiększenie kwoty dla I progu podatkowego PIT z 85528 zł do 120000 zł.

Na skorzystanie z kwoty wolnej od podatku mogą pozwolić sobie podatnicy, których roczne dochody nie przekroczą 30 tys. zł. Co oznacza brak konieczności odprowadzania podatku od przychodów do tej wysokości. Ponadto zmieniła się kwota zmniejszająca podatek stosowana do pomniejszania zaliczki na podatek dochodowy (stosuje go pracodawca przy naliczaniu wynagrodzeń dla pracowników). W 2021 roku kwota ta wynosiła miesięcznie 43,76 zł. Po zmianach wzrosła do kwoty 425 zł.

Do mniej korzystnych zmian, jakie zaoferował nam ustawodawca, można zaliczyć:

• wyłączenie możliwości odliczenia części zapłaconej składki zdrowotnej od podatku,
• wprowadzenie ulgi dla klasy średniej.

W tym przypadku, aby zrekompensować brak możliwości odliczenia składki zdrowotnej, program wprowadził takie pojęcie jak ulga dla klasy średniej. Ulga ta przeznaczona była dla podatników osiągających przychody w wysokości od 68412 zł do 133692 zł w roku podatkowym. Jeżeli wynagrodzenie pracownika oscylowało w granicach od 5701 zł do 11141 zł brutto, pracodawca naliczał ulgę, o ile zostało złożone oświadczenie o takim zamiarze (wniosek o naliczenie tejże ulgi). Oświadczenie miało na celu uchronić przed potencjalną dopłatą podatku na koniec roku. Na skutek licznych problemów związanych z jej rozliczaniem, została ona zlikwidowana z dniem 1 lipca 2022 r.

Z początkiem roku wprowadzono mechanizm „rolowania zaliczek”. Z tego zabiegu mogli skorzystać pracownicy i zleceniobiorcy zarabiający ponad 12800 zł brutto. Polegało to na podwójnym wyliczeniu zaliczki na podatek dochodowy. Jeżeli zaliczka na podatek wyliczona na zasadach obowiązujących do 31 grudnia 2021 roku była korzystniejsza niż w 2022 r., to tę kwotę można było odliczyć z wynagrodzenia.

Wprowadziło to dezorientację i wiele komplikacji nie tylko dla działów kadr, ale również dla podatników. Liczne zastrzeżenia składały także urzędy skarbowe i jego pracownicy. W tym czasie najbardziej przydatnym narzędziem był Kalkulator wynagrodzeń Polski Ład. Rolowanie zaliczek tak jak ulga dla klasy średniej została zlikwidowana od 1 lipca 2022 r.

Nowe przepisy wprowadziły również zmiany dotyczące ulgi rehabilitacyjnej, a dla osób prowadzących działalność gospodarczą możliwość odliczenia od podstawy opodatkowania PIT wydatków przeznaczonych na sport, kulturę i szkolnictwo wyższe. Ustawodawca, chcąc zachęcić Polaków do powrotu do kraju, zaproponował również atrakcyjny ryczałt od przychodów zagranicznych, jeśli zmienią miejsce zamieszkania i adres rezydencji podatkowej na polski.

4. Polski Ład 2.0 – co się zmieniło?

W związku z wieloma nieprawidłowościami, błędami i lukami wynikającymi z Polskiego Ładu 1.0, wprowadzono zmiany mające na celu naprawę tego stanu rzeczy. 13 czerwca 2022 r. Prezydent podpisał nowelizację Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2022, poz. 1265), zwaną Polskim Ładem 2.0. Ustawa ta weszła w życie od 1 lipca 2022 r. Na pozostałą część zmian poczekamy do 1 stycznia 2023 r.

Zamiany, jakie zaszły dotyczyły m.in. opodatkowania przychodu podatkiem PIT oraz jego wysokości:

• skala podatkowa – obniżenie stawki podatku z I progu skali podatkowej z 17% na 12%,
• zeznania w trakcie roku – podatnicy rozliczający się liniowo, ryczałtem bądź według skali podatkowej, będą składać roczne zeznania podatkowe do 30 kwietnia roku następującego po danym roku podatkowym (formularz PIT-28 lub PIT-28S),
• zwolnienia z opodatkowania – objęcie zasiłków macierzyńskich zwolnieniami od podatku: 
• dla młodych podatników,
• na powrót, 
• dla rodzin 4+,
• dla seniorów.

A także wspomniana wcześniej likwidacja:

• ulgi dla klasy średniej,
• mechanizmu pobierania zaliczki na podatek PIT tzw. rolowanie zaliczek.

W związku ze zmianą dotyczącą rolowania zaliczek na podatek PIT, podatnicy mogli zmienić formę opodatkowania w trakcie roku lub na koniec roku z mocą wsteczną.

W trakcie roku, a konkretnie z początkiem lipca przedsiębiorcy rozliczający się podatkiem liniowym, ryczałtem bądź na podstawie karty podatkowej uzyskali możliwość częściowego odliczenia zapłaconej składki zdrowotnej. Ponadto odliczenie to wpływa na zmniejszenie podstawy obliczenia podatku.

Jak podaje ustawodawca, roczne limity w zależności od wybranej formy opodatkowania wynoszą:

• dla rozliczających się podatkiem liniowym – 8700 zł (pomniejszenie dochodu lub zaliczenie w koszty uzyskania przychodów),
• w przypadku ryczałtowców – 50% kwoty opłaconych składek zdrowotnych (pomniejszenie przychodu);
• w karcie podatkowej – 19% opłaconej składki (pomniejszenie podatku).

5. Polski Ład 3.0 – od kiedy obowiązuje i co zmienia?

Polski Ład 3.0 wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2023 roku. Wersja ta dotyczy głównie modyfikacji lub naprawy wcześniejszych regulacji związanych z problemami w rozliczeniu rocznym, zarówno na zasadach ogólnych, jak i innych form opodatkowania. Co dokładnie zakłada wersja 3.0?

1. Modyfikację oraz odroczenie stosowania przepisów o minimalnym podatku dochodowym

Podatek ten zakłada opodatkowanie przedsiębiorców (podatników CIT) w sytuacji, kiedy ponieśli stratę w danym roku lub ich wynik finansowy nie spełnia kryteriów zawartych w przepisach. Polski Ład 3.0 rozszerza katalog podmiotów, które będą zwolnione z zapłaty tego podatku (np. spółki komunalne). Ponadto przewidywane jest odroczenie tego obowiązku do 1 stycznia 2023 roku (pierwszego rozliczenia można spodziewać się w 2024 roku).

2. Uchylenie przepisów o ukrytej dywidendzie

Pierwotna wersja Polskiego Ładu 1.0 zakładała, że z dniem 1 stycznia 2023 roku wyłączenie z kosztów uzyskania przychodu ukrytą dywidendę. Przepisy te jednak zostały uchylone.

3. Zmiany w zakresie „ulgi na złe długi”

Z dniem 1 stycznia 2023 r. zniesiony zostanie obowiązek wykazywania w zeznaniu podatkowym wierzytelności lub zobowiązań, z którymi związane są zwiększenia bądź zmniejszenia wynikające z „ulgi na złe długi”. Co za tym idzie, nie będzie konieczności dodawania do zeznania CIT-8 informacji CIT/WZ.

4. Nowelizacja przepisów dotyczących opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek (tj. estoński CIT)

Od 1 stycznia 2023 roku zostaną doprecyzowane przepisy w zakresie estońskiego CIT. Rozliczenie to ma być uatrakcyjnione dla podatników, chociażby poprzez modyfikację warunków minimalnego zatrudnienia czy uszczegółowienie warunków wygaśnięcia zobowiązania z tytułu korekty wstępnej.

5. PIT-2 u maksymalnie 3 pracodawców

Od 1 stycznia 2023 r. pracownik będzie mógł złożyć PIT-2 u maksymalnie 3 pracodawców w wybranym wariancie:

• 1/12 kwoty zmniejszającej podatek (300 zł), lub
• 1/24 tej kwoty (150 zł), lub
• 1/36 tej kwoty (100 zł).

Podsumowując, nowelizacje przepisów Polskiego Ładu są odpowiedzią na zgłoszenia przedsiębiorców i pracowników na liczne błędy i luki w nich zawartych.

W odniesieniu do powyższych zmian z 2022 r. pracodawcy, jak i działy kadr stoją przed nie lada wyzwaniem, aby zrozumieć i uporządkować burzliwe zmiany, jakie nadeszły z początkiem i w trakcie roku. Muszą być również przygotowani na kolejne zmiany, które wchodzą w życie od 2023 roku. Dostosowanie się do kolejnych zmian Polskiego Ładu 2.0 i 3.0, wyspecjalizowanie działów kadr w odpowiednią wiedzę w tym zakresie stanowi spore obciążenie finansowe dla przedsiębiorców, co w ostateczności nie poprawi obecnej sytuacji wielu firm borykających się z kryzysem gospodarczym.