Roczne rozliczenie składki na ubezpieczenie zdrowotne

Zgodnie z najnowszymi przepisami przedsiębiorcy w 2023 roku mają obowiązek wysłać do ZUS roczne rozliczenie składki zdrowotnej za poprzedni rok. Ten nowa regulacja nie dla wszystkich osób prowadzących własne firmy jest jasna i wciąż powoduje wiele pytań. W naszym artykule dowiesz się więcej o tym rozliczeniu, m.in. dla kogo jest ono obowiązkowe, kto może go uniknąć, do kiedy należy je rozliczyć czy też jak uzyskać nadpłatę.

1. Czym jest roczne rozliczenie składki na ubezpieczenie zdrowotne?

Od 1 stycznia 2022 roku wysokość składki na ubezpieczenie zdrowotne dla osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą, zależy od rodzaju tej działalności oraz stosowanej przez płatnika formy jej opodatkowania.

Każda osoba prowadząca pozarolniczą działalność, która opłaca składki na własne ubezpieczenia, w 2023 r. po raz pierwszy ma obowiązek złożyć roczne rozliczenie składki na ubezpieczenie zdrowotne. Celem rocznego rozliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne jest ustalenie wysokości składki na podstawie osiągniętych w danym roku przychodów/dochodów. W przypadku składki na ubezpieczenie zdrowotne za rok 2022 przedsiębiorcy muszą dokonać jej rozliczenia w 2023 roku. Płatnicy będą składać takie rozliczenie po raz pierwszy.

2. Kogo dotyczy roczne rozliczenie składki na ubezpieczenie zdrowotne?

Obowiązek rocznego rozliczenia składki zdrowotnej dotyczy wszystkich płatników składek, którzy w 2022 roku stosowali jedną z poniższych form opodatkowania:

• zasady ogólne – podatek według skali,
• zasady ogólne – podatek liniowy,
• ryczałt od przychodów ewidencjonowanych.
  

3. Zwolnienie z rocznego rozliczenia składki zdrowotnej

Nie ma konieczności dokonywania rocznego rozliczenia składki zdrowotnej przez przedsiębiorców, którzy w 2022 roku byli:

• opodatkowani kartą podatkową,
• wspólnikami spółek komandytowych,
• wspólnikami jednoosobowych spółek z o.o.,
• twórcami i artystami (o ile nie jest to ich przedmiotem działalności),
• osobami współpracującymi.

Powyższe grupy zwolnione są z jej rozliczania, ponieważ w ich przypadku składka zdrowotna jest ustalana w sposób zryczałtowany, niezależnie od osiągniętego przychodu czy dochodu.

4. Jakie są terminy rozliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne?

Rozliczenie roczne składki zdrowotnej należy przekazać do ZUS do 22 maja 2023 roku – niezależnie od formy opodatkowania (zasady ogólne czy ryczałt). W tym samym terminie przedsiębiorcy mają również obowiązek uregulować niedopłatę, jeśli taka wynika z rocznego rozliczenia składki zdrowotnej.

Warto jednak wiedzieć, że jeśli jako przedsiębiorcy nie dokonamy rocznego rozliczenia składu zdrowotnej, ZUS zrobi to za nas. Specjaliści jednak radzą, aby powierzyć to zadanie swojemu księgowemu lub złożyć je samodzielnie, by mieć pełną kontrolę nad wyliczonymi kwotami.

5. Jak dokonać rozliczenia rocznego składki zdrowotnej?

Roczną składkę zdrowotną należy rozliczyć w deklaracji za kwiecień 2023 roku:

• w deklaracji rozliczeniowej DRA – jeśli płatnik płaci składkę zdrowotną tylko za siebie,
• w raporcie imiennym RCA – jeśli płatnik opłaca składki także za innych ubezpieczonych.

Konkretne dane dotyczące rocznej składki na ubezpieczenie należy wykazać w bloku XII deklaracji rozliczeniowej DRA lub bloku III.F raportu imiennego ZUS RCA.

Sam sposób obliczania wysokość rocznej składki zdrowotnej zależy od formy opodatkowania i będzie on różny dla podatników opodatkowanych na zasadach ogólnych jak i na ryczałcie od przychodów ewidencjonowanych.

6. Nadpłata i niedopłata składki zdrowotnej

Jeżeli w wyniku rocznego rozliczenia okaże się, że składka na ubezpieczenie zdrowotne została opłacona w kwocie niższej niż ustalona – przedsiębiorca zobowiązany jest uregulować niedopłatę wraz ze składką za kwiecień 2023 roku, czyli do 22 maja.

Jeśli z kolei wynika z obliczeń, że przedsiębiorca wpłacił zbyt dużą kwotę, musi on złożyć wniosek w formie elektronicznej przez konto ZUS PUE o zwrot nadpłaty na swoje konto bankowe nie później niż do 31 maja. ZUS zwróci nadpłatę, pod warunkiem że przedsiębiorca nie ma żadnych zaległości wobec ZUS i złoży wniosek o zwrot w odpowiednim terminie.

W przypadku zaległości kwota nadpłaty zostanie automatycznie zaliczona na poczet należnych zobowiązań. Jeśli przedsiębiorca nie złoży wniosku o zwrot w odpowiednim terminie, a jednocześnie nie ma żadnych zaległości, kwota zwrotu zostanie przypisana do jego konta w ZUS i zostanie użyta do pokrycia przyszłych należności.