Estoński CIT – Czym jest i komu się opłaca?

Rok 2022 to rok wielu zmian podatkowych za sprawą już dobrze znanego Polskiego Ładu. Jedną z takich zmian jest nowelizacja przepisów dotyczących estońskiego CIT-u. Co to jest estoński CIT? Jakie korzyści płyną z zastosowania takiego opodatkowania? Jakie zmiany nastąpiły? W niniejszym artykule krok po kroku odpowiemy na zadane pytania.

1. Czym jest estoński CIT?

Estoński CIT tj. ryczałt od dochodów spółek to nowy model opodatkowania odchodzący od dotychczasowych zasad, jakie znamy z ustawy o CIT.

Na czym polega estoński CIT?

Wybór tej formy opodatkowania jest dobrowolny i zakłada, że moment zapłaty podatku następuje z chwilą wypłaty zysku do wspólników (tzw. dywidendy), a nie uzyskania dochodu.

Przesunięcie w czasie podatku pozwala podatnikowi na dłuższe dysponowanie zgromadzonymi środkami i ich inwestycję. Tym samym zachęca do rozwoju działalności. Ponadto nie obowiązuje tutaj prowadzenie rachunkowości podatkowej, optymalizacja podatkowa czy też sporządzanie deklaracji podatkowych.

Podatek ten nie jest nowym pojęciem na polskim rynku. W Polsce wprowadzono estoński CIT z początkiem 2021 r. Nowe podejście miało odwzorować wzrost gospodarczy w Estonii, skąd pierwotnie pochodzi zaczerpnięty model. Zgodnie z przewidywaniami Ministerstwa Finansów z opodatkowania miało skorzystać ponad 200000 przedsiębiorstw, niestety rzeczywistość okazała się zgoła inna, gdyż z proponowanego podejścia skorzystało nieco ponad 300. Przyczyny niepowodzenia można doszukiwać się w zbyt wielu warunkach do spełnienia, jakie ustawodawca nałożył na potencjalnych podatników. Więcej na ten temat pisaliśmy tutaj: https://altera.co/estonski-cit-w-polskim-wydaniu/.

Ministerstwo Finansów przygotowało objaśnienie dotyczące estońskiego CIT-u. Przewodnik omawia m in. warunki korzystania, procedurę dołączenia, zasady i przedmiot opodatkowania https://www.gov.pl/web/finanse/objasnienia-do-ryczaltu-od-dochodow-spolek.

Wraz z wejściem Polskiego Ładu w 2022 r. uatrakcyjniono opodatkowanie estońskim CIT-em, tak aby z tego modelu mogło skorzystać, jak najwięcej firm. Do korzystnych zmian, jakie nastąpiły w tym zakresie, można zaliczyć zniesienie limitów przychodów, ponoszenia pewnych nakładów inwestycyjnych, a także rozszerzono dostępność opodatkowania nie tylko dla spółek z o.o. i spółek akcyjnych, ale również dla spółek komandytowych i komandytowo-akcyjnych.

Poniżej przedstawiamy podsumowanie zmian, jakie nastąpiły w zakresie estońskiego CIT-u:

Mając na uwadze powyższe zmiany, ta forma opodatkowania może wydawać się dla przedsiębiorców znacznie atrakcyjniejsza w stosunku do ubiegłorocznej propozycji przygotowanej przez Ministerstwo Finansów.

W przypadku wątpliwości co do możliwości stosowania estońskiego CIT zachęcamy do kontaktu w celu skorzystania z naszego wsparcia. 

2. Dla kogo jest estoński CIT?

Od 2022 r. warunkiem korzystania z estońskiego CIT-u, jak wcześniej wspomniano, jest posiadanie odpowiedniej formy prawnej działalności gospodarczej. Do takich form należą:

• spółki akcyjne,
• spółki z o.o.,
• spółki komandytowe,
• spółki komandytowo-akcyjne.

Jeżeli dysponujemy odpowiednią formą prawną, podatnik powinien sprawdzić, czy poniżej wymienione przychody nie przekraczają 50% wszystkich przychodów spółki. Dokładniej mówiąc przychody uzyskiwane z:

• wierzytelności,
• pożyczek,
• odsetek,
• opłat leasingowych,
• poręczeń, 
• gwarancji,
• praw autorskich,
• transakcji z podmiotami powiązanymi,
• zbycia instrumentów finansowych,
• praw własności przemysłowej.

Kolejnym warunkiem do spełnienia jest zatrudnianie co najmniej 3 osób na umowę o pracę lub z tytułu innej umowy. Warunek zostanie spełniony, o ile koszty wynagrodzeń stanowią, co najmniej 3-krotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia i odprowadzana jest zaliczka na podatek dochodowy od osób fizycznych, a także składki ZUS.

Skorzystanie z tego modelu jest możliwe, jeżeli w powyższych spółkach udziałowcy, akcjonariusze, wspólnicy to osoby fizyczne. Nie mogą posiadać udziałów (akcji) w kapitale innej spółki, tytułów uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym lub w instytucji wspólnego inwestowania, a także ogółu praw i obowiązków w spółce niebędącej osobą prawną.

Podatnicy za okres opodatkowania ryczałtem od dochodów nie sporządzają sprawozdań finansowych zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości (MSR). 

Ponadto, podatnik estońskiego CIT-u musi złożyć zysk o wyborze opodatkowania ryczałtem do właściwego Naczelnika Urzędu Skarbowego w terminie do końca miesiąca pierwszego roku podatkowego, w którym mają być opodatkowane ryczałtem.

Złożenie zawiadomienia przed upływem przyjętego przez podatnika roku podatkowego jest również możliwe. Wymaga to zamknięcia przez podatnika ksiąg rachunkowych na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego pierwszy miesiąc objęcia ryczałtem, a także sporządzenia sprawozdania finansowego.

Podatnicy muszą pamiętać, że jeżeli zdecydują się na zasady w estońskim CIT, to kontynuacja rozliczania się w tej formie będzie trwać przez 4 lata. W przypadku braku rezygnacji w tym czasie okres opodatkowania przedłuży się automatycznie na kolejne 4 lata. 

Objęcie estońskim CIT-em dłużej niż 4 lata zwalnia od zapłaty podatku z tytułu różnic przejściowych.

3. Estoński CIT — co podlega opodatkowaniu?

Zgodnie z art. 28 m ustawy o CIT opodatkowaniu ryczałtem podlega dochód odpowiadający:

• wysokości zysku netto wypracowanego w okresie opodatkowania ryczałtem w części, w jakiej zysk ten został uchwałą o podziale lub pokryciu wyniku finansowego netto przeznaczony:
• do wypłaty udziałowcom, akcjonariuszom albo wspólnikom (dochód z tytułu podzielonego zysku) lub na pokrycie strat powstałych w okresie poprzedzającym okres opodatkowania ryczałtem (dochód z tytułu zysku przeznaczonego na pokrycie strat),
• wysokości ukrytych zysków (dochód z tytułu ukrytych zysków), a w szczególności:
•  kwotę pożyczki (kredytu) udzielonej przez podatnika udziałowcowi, akcjonariuszowi albo wspólnikowi, w tym za pośrednictwem tworzonych z zysku funduszy, lub podmiotowi powiązanemu z udziałowcem, akcjonariuszem lub wspólnikiem,
• odsetki, 
• prowizje, 
• wynagrodzenia i opłaty od pożyczki (kredytu) udzielonej przez te podmioty podatnikowi,

• wysokości wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą (dochód z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą),
• nadwyżce wartości rynkowej składników przejmowanego majątku lub wniesionego w drodze wkładu niepieniężnego ponad wartość podatkową tych składników (dochód z tytułu zmiany wartości składników majątku) – w przypadku łączenia, podziału, przekształcenia podmiotów, lub wniesienia w drodze wkładu niepieniężnego przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części,
• sumie zysków netto osiągniętych w każdym roku podatkowym stosowania opodatkowania ryczałtem w części, w jakiej te zyski nie były zyskami podzielonymi lub nie zostały przeznaczone na pokrycie straty (dochód z tytułu zysku netto) – w przypadku podatnika, który zakończył opodatkowanie ryczałtem.

4. Kto może a kto nie korzystać z estońskiego CITu?

Od 2022 r. z estońskiego CIT-u mogą skorzystać spółki z o.o., spółki, akcyjne, spółki komandytowe i komandytowo-akcyjne. Spółki te poza formą prawną muszą spełnić szereg warunków, by móc zakwalifikować się do modelu estońskiego.

Istotną kwestią jest to, że jeżeli podatnika dotyczy choć jeden z poniższych elementów, nie będzie mógł skorzystać z opodatkowania:

• jest przedsiębiorstwem finansowym (np. bank, kasa oszczędnościowa),
• jest instytucją pożyczkową,
• prowadzi działalność w specjalnych strefach ekonomicznych,
• jest postawiony w stan upadłości lub likwidacji,
• jest przedsiębiorstwem utworzonym wyniku połączenia lub podziału albo podzielenia przez wydzielenie.

Podatnik straci prawo do korzystania z estońskiego CIT w sytuacji, gdy:

• złoży informację o rezygnacji,
• nie spełnia warunków objęcia ryczałtem,
• nie prowadzi ksiąg podatkowych lub prowadzi w sposób uniemożliwiający ustalenie wyniku finansowego netto,
• przejmie inny podmiot drogę łączenia, podziału lub otrzymania wkładu niepieniężnego.

Po utracie prawa do opodatkowania estońskim CIT-em ponownie ubiegać się o możliwość korzystania możemy po upływie 36 miesięcy po roku kalendarzowym, w którym utraciliśmy do tego prawo.

Żaden model opodatkowania nie jest idealny. Mimo że estoński CIT wydaje się modelem dosyć przedsiębiorczym i rozwojowym ma swoje wady i zalety. Niewątpliwe do zalet można zaliczyć brak obowiązku płatności podatku na bieżąco, dość niski prób „wejścia”, a także uproszczenie kwestii podatkowych. Warto wspomnieć, że podatnik wybierający tę formę opodatkowania nie ma możliwości odliczenia ulg (B+R, IP BOX, Polska Strefa Inwestycji), darowizn i rozliczenia straty. 

Problematyczne dla podatników estońskiego CIT-u mogą być również ukryte zyski w trakcie prób ustalenia przedmiotu opodatkowania. Ustawodawca przygotował otwarty katalog świadczeń, które można zaklasyfikować jako ukryte zyski. 

Mówiąc o wadach, nie sposób nie wspomnieć o problemach księgowania w związku z wejściem oraz rozliczaniem estońskiego CIT-u.

5. Estoński CIT – ile wynosi?

Estoński CIT płacony jest w momencie wypłaty zysku i w innej wysokości niż standardowy podatek od osób prawnych. 

W 2022 r. stawki w estońskim CIT kształtują się następująco:

• 10% z podstawy opodatkowania, jeżeli podatnikiem jest mały podatnik,
• 20% z podstawy opodatkowania, jeżeli podatnikiem jest duży podatnik.

W tradycyjnym CIT:

• 9% z podstawy opodatkowania, jeżeli podatnikiem jest mały podatnik,
• 19% z podstawy opodatkowania, jeżeli podatnikiem jest duży podatnik.

Podatek od dywidendy w estońskim CIT wyniesie:

• 10% (przy odliczeniu 90% CIT), jeżeli podatnikiem jest mały podatnik,
• 5% (przy odliczeniu 70% CIT), jeżeli podatnikiem jest duży podatnik.

Podatek od dywidendy w tradycyjnym modelu:

• 19%, jeżeli podatnikiem jest mały podatnik,
• 19%, jeżeli podatnikiem jest duży podatnik.

Zgodnie z art. 28 n ustawy o CIT opodatkowaniu ryczałtem od dochodów spółek stanowi:

• suma dochodu z tytułu podzielonego zysku i dochodu z tytułu zysku przeznaczonego na pokrycie strat ustalona w miesiącu, w którym podjęto uchwałę o podziale lub pokryciu wyniku finansowego netto,
• dochód z tytułu zysku netto osiągnięty w roku podatkowym, w którym zakończył opodatkowanie ryczałtem;
• dochód z tytułu zmiany wartości składników majątku osiągnięty w miesiącu, w którym nastąpiło łączenie, podział, przekształcenie podmiotów lub wniesienie wkładu niepieniężnego,
• suma dochodu z tytułu ukrytych zysków i dochodu z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą ustalona w miesiącu, w którym wykonano świadczenie lub dokonano wypłaty, lub wydatku.

Od 2022 r. powyższej listy dochodów dołączono:

• dochód z tytułu nieujawnionych operacji gospodarczych osiągnięty w roku podatkowym. 

Poniżej przedstawiamy przykłady obliczeń podatku w estońskim CIT, jak i w tradycyjnym.

Estoński CIT u małych podatników:

• Zysk Netto spółki: 1000000,00 zł
• Wypłacona dywidenda: 1000000,00 zł
• Podatek estoński CIT: 100000,00 zł (1000000,00 zł * 10%)
• Podatek estoński PIT: 100000,00 zł (1000000,00 zł * 10%)

Estoński CIT u dużych podatników:

• Zysk Netto spółki: 1000000,00 zł
• Wypłacona dywidenda: 1000000,00 zł
• Podatek estoński CIT: 200000,00 zł (1000000,00 zł * 20%)
• Podatek estoński PIT: 50000,00 zł (1000000,00 zł * 5%)

Tradycyjny CIT u małych podatników:

• Zysk Netto spółki: 1000000,00 zł
• Tradycyjny CIT: 90000,00 zł (1000000,00 zł * 9%)
• Wypłacona dywidenda: 9100000,00 zł (1000000,00 zł – 90000,00 zł)
• Podatek CIT: 172900,00 zł (910000,00 zł * 19%)

Tradycyjny CIT u dużych podatników:

• Zysk Netto spółki: 1000000,00 zł
• Tradycyjny CIT: 190000,00 zł (1000000,00 zł * 19%)
• Wypłacona dywidenda: 810000,00 zł (1000000,00 zł – 190000,00 zł)
• Podatek CIT: 153900,00 zł (810000,00 zł * 19%).

Powyższe objaśnienia do wyliczeń estońskiego CIT i tradycyjnego powinny nieco rozjaśnić różnice podatkowe. Jeżeli jako podatnik podatku od osób prawnych rozważasz opodatkowanie według nowych zasad, niezbędna jest symulacja i kalkulacja efektywności podatkowej dla Twojej firmy. Jeżeli masz pytania i nie jesteś pewien czy proponowane rozwiązania są odpowiednie dla Twojej firmy, napisz do nas tutaj: https://altera.co/kontakt/. Nasz konsultant odpowie na wszystkie pytania.

6. Kiedy należy rozliczyć i zapłacić estoński CIT?

Podatnik chcący rozliczać się w modelu estońskim musi do końca trzeciego miesiąca roku podatkowego złożyć deklarację o wysokości dochodu osiągniętego za poprzedni rok podatkowy. Deklarację przesyłamy elektronicznie za pomocą deklaracji CIT-8E.

Zatem jak zgłosić estoński CIT w zależności od przedmiotu opodatkowania?

• w przypadku ryczałtu od dochodu z tytułu podzielonego zysku i dochodu z tytułu zysku przeznaczonego na pokrycie strat do 20. dnia siódmego miesiąca roku podatkowego,

• w przypadku ryczałtu z tytułu rozdysponowanego dochodu dot. zysku netto do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano w całości lub w części wypłaty dochodu, lub rozdysponowano nim w jakiejkolwiek innej formie, 
• w przypadku ryczałtu od dochodu z tytułu zmiany wartości składników majątku do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu przejęcia, przekształcenia lub wniesienia wkładu niepieniężnego,
• w przypadku ryczałtu dochodu z tytułu nieujawnionych operacji gospodarczych do końca trzeciego miesiąca roku podatkowego następującego po roku, w którym przychody lub koszty powinny zostać zarachowane, 
• w przypadku ryczałtu od dochodu z tytułu ukrytych zysków i dochodu z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą uiścić podatek do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano wypłaty lub wydatku, lub wykonano świadczenie.

7. Opodatkowanie dywidend w ryczałcie estońskim?

Wspólnicy lub udziałowcy będący osobami fizycznymi w spółkach objętych estońskim CIT-em, którzy otrzymują dywidendę, będą płacić podatek w zależności od statusu:

• mały podatnik:
• podlega pomniejszeniu o 90% podatku należnego spółki przypadającego na udział wspólnika.

• duży podatnik:
• podlega pomniejszeniu o 70% podatku należnego spółki przypadającego na udział wspólnika.

Poniżej przedstawiamy przykładowy sposób wyliczenia podatku od dywidendy.

Dwóch wspólników posiada udziały w spółce z o.o. Każdy z nich posiada po 50% udziałów. Wypłacono dywidendę w wysokości 200000,00 zł.

• Estoński CIT: 20000,00 zł (200000,00 * 10%)
• Dywidenda wypłacona między wspólnikami: 90000,00 zł każdy ze wspólników [50% * (200000,00 zł – 20000,00 zł)]
• Podatek od dywidendy: 26100,00 zł [(90000 zł x 19%) – (90% x 50% x 20000,00 zł)]
• Łączny podatek zapłacony przez spółkę i wspólników: 72200,00 zł [20000,00 + 2 * 26100,00 zł]

Zmiany, które nastąpiły w 2022 r. w związku podatkiem estońskim sprawiły, że wielu przedsiębiorców rozważa wdrożenie tego modelu opodatkowania. Dla przedsiębiorców nastawionych na rozwój oraz reinwestowanie zysków to nie wątpliwie ciekawa propozycja w porównaniu do tradycyjnego rozliczania się z fiskusem. Przemawia za tym, chociażby kontrola nad terminem i wysokością opodatkowania, czy możliwość poprawy płynności finansowej. Estoński CIT nie jest idealnym rozwiązaniem, jakby mogło się wydawać. Dlatego też przed ostatecznym wyborem przedsiębiorcy powinni dokonać gruntowej analizy opłacalności, korzyści, jak i ryzyka opodatkowania.